Tłuszcze. Jaka jest prawda o tłuszczach?

Spożywając 1 gram tłuszczu dostarczasz do organizmu dwa razy więcej kalorii niż zjadając 1 gram białka lub węglowodanów.

W ten sposób sformułowany naukowy fakt spowodował, jakiś czas temu, wiele zamieszania wśród ludzi, szczególnie u tych dbających o linię. Spora część z nich zaczęła eliminować tłuszcze z diety, lub ograniczać ich spożycie. I to był, i jest, jeden z największych żywieniowych błędów popełnianych przez ludzi edukowanych na szczątkowej wiedzy naukowej oraz wiedzy serwowanej przez media i reklamy.

W momencie, gdy powstała moda na ograniczanie spożycia tłuszczów u niezorientowanych ludzi, natychmiast wykorzystali tę niezdrową tendencję producenci żywności i zaczęli wytwarzać beztłuszczowe lub niskotłuszczowe „wynalazki” powodując w ten sposób … nadwagę i otyłość u milionów, setek milionów ludzi.

Jaka jest prawda o tłuszczach?

Ponieważ w sprawie tłuszczu jest wiele nieporozumień lub nawet celowych przekłamań (Jak myślisz, z jakiego powodu?), postawię kilka tez i postaram się je udowodnić. Te informacje mogą być dla ciebie szokujące, mogą zburzyć twoje dotychczasowe przekonania o odchudzaniu, o prawidłowej diecie. Mogą także sprawić, iż twoje starania o szczupłą sylwetkę będą teraz łatwiejsze i przede wszystkim zdrowsze. Dlatego zachęcam cię do lektury, nie tylko tego felietonu, ale też literatury umieszczonej w spisie na końcu artykułu.

Jesteś gotów/gotowa? No to zaczynamy!

Tłuszcz jest niezbędny w organizmie człowieka dla utrzymania jego zdrowia oraz do utrzymania prawidłowej wagi. Ograniczanie spożycia tłuszczów (zdrowych tłuszczów) jest przyczyną rozstroju zdrowia i … nadwagi, i otyłości. Tak, właśnie! To brak odpowiedniej ilości i jakości tłuszczu w diecie jest częstą przyczyną problemów z nadmiarem tkanki tłuszczowej u wielu ludzi.

Przeliczanie kalorii, w przypadku tłuszczów, to kompletny bezsens.

• Ile powinniśmy jeść tłuszczów?
• Dlaczego powinniśmy jeść tłuszcze?
• Co to są zdrowe tłuszcze?
• Które tłuszcze są zdrowe, a które są niezdrowe?
• Co jest przyczyną zamieszania w tej dziedzinie? Odpowiadam od razu – pieniądze.

Na pozostałe pytania znajdziesz odpowiedź poniżej.

Ile tłuszczów jeść?
Proporcje składników, czyli ilość białek, tłuszczów i węglowodanów w naszej diecie jest ustalona przez naturę … i nie powinniśmy się tym przejmować.
Jak to, przecież jest to ważne?
Zgadza się jest ważne, ale powtarzam: natura sama ustawiła proporcje tych składników w naszej diecie. Po prostu, jeżeli spożywamy naturalne, kompletne pokarmy nie powinno być problemu z niedoborem lub nadmiarem składników. Ziarna, owoce, warzywa, inne części roślin, jajka, mięso zawierają odpowiednie proporcje składników, które są dla nas najbardziej właściwe. W ziarnach słonecznika jest dokładnie tyle tłuszczu, ile nam potrzeba, bo to ziarno jest pokarmem kompletnym. Ale już olej wytłoczony z ziaren słonecznika nie jest pokarmem kompletnym. Brakuje tam tych składników, które zostały odrzucone w procesie produkcji. Jeśli ponadto taki olej przeszedł proces rafinowania przestaje być w tym momencie produktem potrzebnym dla organizmu, ba nie jest całkowicie trawiony i przyswajany, jest wręcz szkodliwy. Tak jest z wieloma mocno przerobionymi naturalnymi produktami. Proporcje składników ulegają zachwianiu w procesie odtłuszczania, wzbogacania, rafinowania, rozdzielania składników, czyli w produkcji żywności, w przetwarzaniu jej do formy jaką wymyślili ludzie, a nie jaką dała nam natura.
Zdrowe tłuszcze to są te tłuszcze, które są zawarte w naturalnych produktach roślinnych i zwierzęcych (choć w tych ostatnich, wielu zaprzeczy, że nie, ale…).

Jeśli chodzi o mięso, mam kilka uwag.
Zwierzęta hodowlane są tuczone na rzeź, a więc mają zupełnie inne proporcje składników w diecie, inna jest ich jakość, niż w pokarmie zwierząt dzikich, co nie pozostaje bez wpływu na ich zdrowie, na zawartość tłuszczu w ich mięsie.

Pokarm niektórych ludzi jest niewiele lepszy od karmy zwierząt rzeźnych.

Duża część zwierząt rzeźnych jest „traktowana” taką dietą, że gdy dożywają dni swojej kaźni i tak już ledwie żyją. Okazuje się, że dzisiaj dieta wielu ludzi przypomina dietę zwierząt hodowlanych. Nie jest wcale zdrowsza, a często jeszcze bardziej tucząca i prowokująca choroby niż u zwierząt. I co ciekawe, wielu weterynarzy świadomych złej kondycji zwierząt przepisuje im witaminy i minerały podczas, gdy lekarze wobec ludzi czynią to znacznie rzadziej.

A więc jeszcze raz: Jaka jest prawda o tłuszczach?

Tłuszcz jest niezbędnym składnikiem naszej diety, niezbędnym dla naszego zdrowia.

Dlaczego powinniśmy jeść tłuszcze? Jaką rolę pełnią tłuszcze w twoim organizmie?

1. Dostarczają energii (to już wiesz), która potrzebna jest do utrzymania ciepłoty, do trawienia, do pracy mięśni, itd.
2. Nienasycone kwasy tłuszczowe potrzebne są do budowy i odnowy komórek, tkanek oraz do odżywiania skóry, nerwów, potrzebne są do wytwarzania hormonów w organizmie
3. Są rozpuszczalnikiem oraz uczestniczą we wchłanianiu z przewodu pokarmowego witamin A, D, E, K (dieta niskotłuszczowa powoduje, że cierpisz na awitaminozy, czyli możesz mieć problemy ze wzrokiem, skórą, z krzepliwością krwi, i wiele innych).
4. Ułatwiają transport tlenu w organizmie oraz wchłanianie wapnia (wielu ludzi cierpi na osteoporozę z powodu ograniczenia zdrowych tłuszczów w diecie).
5. Niektóre kwasy tłuszczowe sprzyjają zdrowiu układu krążenia, nerwowego.
Oprócz tego tłuszcze nasycone odgrywają wiele ważnych ról w organizmie człowieka:
6. Zapewniają spójność ścianek komórkowych,
7. Zwiększają zdolność organizmu do przyswajania podstawowych kwasów tłuszczowych,
8. Zwiększają sprawność układu odpornościowego,
9. Chronią wątrobę
10. Przyczyniają się do wzmocnienia kości.
11. Tłuszcze nasycone wcale nie powodują chorób serca, jak niektórzy usiłują nam to wmówić. W rzeczywistości tłuszcze te są najlepszym pożywieniem dla serca.
12. Zwiększają metabolizm i ułatwiają spalanie tłuszczów zapasowych

Rozpatrzmy ten ostatni punkt, bo to jest najważniejsza rzecz dla tych, którzy zabiegają o prawidłową wagę.

Tkanka tłuszczowa człowieka tak naprawdę składa się z dwóch rodzajów tkanki tłuszczowej: brunatnej i białej. Tkanka biała stanowi warstwę izolacyjną oraz jest źródłem energii w okresach niedostatku pożywienia.
Brunatna tkanka leży głęboko, otaczając niczym poduszka ważne organy takie jak serce, nerki, kręgosłup i duże naczynia krwionośne w klatce piersiowej, ochrania je. W przeciwieństwie do białej, brunatna tkanka tłuszczowa nie spełnia roli magazynu tłuszczu, spala na bieżąco nadmiar kalorii zamieniając je na ciepło (termogeneza). Jej podstawową funkcją jest kontrola masy ciała. Jej pracą steruje mózg (więc o jej spalaniu decyduje twój sposób myślenia). U osób otyłych jej spalanie jest powolniejsze, u osób szczupłych szybsze.
Dlaczego?
Są tego dwie główne przyczyny.
Pierwsza: twój mózg wydaje rozkazy spowolniające lub przyspieszające jej spalanie.

Jesteś osobą otyłą z powodu tego, że taką osobą chcesz być, bo w swojej wyobraźni utrzymujesz obraz osoby otyłej.

Rada: Zastosuj afirmacje lub wizualizacje, które zmienią ten niekorzystny obraz. Twoje ciało dopasuje się do nowego obrazu, zadziała biochemia w twoich komórkach.

Druga: … z powodu niedoboru tłuszczu w twojej diecie (zdrowego tłuszczu).

Tłuszcz jest potrzebny by przyspieszyć spalanie kalorii.

Jesteś w szoku? Nie wierzysz? Dowód?
Przyjrzyj się przeciętnemu obywatelowi Ameryki. Jedzą mniej tłuszczów niż ty, a ważą dwa lub trzy razy więcej. Na punkcie ograniczania tłuszczu w diecie mają wręcz hopla, i co z tego wynika? Spotykałem na amerykańskich ulicach wielu ludzi ważących 200 – 300kg. Część z nich jeździ na wózkach, bo ich nogi nie są w stanie unieść takiego ciężaru.

Nie wierzysz nadal? W takim razie posłuchaj, dlaczego tak się dzieje.

„Tłuszcze spalają się powoli, a poza tym spowalniają trawienie węglowodanów i stabilizują poziom glukozy we krwi. Poprawiają zatem ilościowy stosunek insuliny do glukagonu, co jest niezmiernie istotne dla spalania zapasów tłuszczu. Zdrowe tłuszcze dają też uczucie najedzenia, trwające nawet do 6 godzin.”
W momencie, gdy w żołądku pojawi się tłuszcz, wydziela się „hormon zwany cholecystokininą (CKK), który dociera do mózgu i sygnalizuje stan sytości.” Wydzielają się w tym momencie endorfiny powodujące uczucie zaspokojenia, szczęścia.

W przypadku diety niskotłuszczowej lub beztłuszczowej nawet napełniony żołądek nie wyśle takiego sygnału, masz uczucie przejedzenia, ale wciąż jesteś głodny/głodna. Zjadasz jakiś słodki deser, czyli dostarczasz węglowodanów, które szybko dostarczają energii, ale wystarcza to na krótko. Itd., itd.

Wiele osób będących w opisanej tu pułapce, zaczyna stosować restrykcyjne diety, a organizm reaguje … spowolnieniem metabolizmu. Jesz mniej i cierpisz, zapadasz na choroby, bolą cię stawy, a mimo to nie chudniesz, albo chudniesz powoli. Później szybko twoja waga wraca do dawnej normy.

Jedynym sposobem na to jest przekonanie własnego ciała i podświadomości, iż nie głodujesz – uaktywnij metabolizm, czyli dostarcz mu zdrowych tłuszczów.

Co to są zdrowe tłuszcze?
Wiele osób powie: zjadam dużo zdrowych tłuszczów, bo zjadam dużo tłuszczów roślinnych, olejów, margaryny.

No tak, to są tłuszcze, tylko, że … niezdrowe. Tłuszcz zawarty w roślinach jest zdrowy, bo jest naturalny, ale tłuszcz przerobiony z tych roślin w postaci oleju (rafinowany), masła roślinnego, margaryny zdrowy już nie jest.

I znowu, i również w tej dziedzinie, jest wiele zamieszania, celowo wprowadzanego z powodu … No wiesz, pieniądze.

W takim razie, które tłuszcze są zdrowe i dlaczego?
Niezdrowe tłuszcze
Tłuszcze roślinne w postaci olejów rafinowanych, masła roślinnego i margaryn są tłuszczami nienaturalnymi, są tłuszczami sztucznymi. Organizm ludzki nie potrafi ich trawić (czujesz pewnie to często w postaci palenia w żołądku, suszenia, niestrawności, odbijania się, rozleniwienia, ogólnie nienajlepszego samopoczucia). Twój system trawienny ich nie rozpoznaje, bo zostały pozbawione w procesie produkcji składników, z którymi tworzyły całość. Teraz mają zupełnie inną budowę chemiczną. Są to tłuszcze trans i są niezdrowe. Najwięcej szkody przynoszą, gdy używamy ich do smażenia.

„Tłuszcze roślinne nie zawierają cholesterolu” – to jest jeden z najczęstszych sloganów reklamowych zachęcających do używania masła roślinnego, margaryny lub oleju, ale taka reklama ma taki sens jak reklamowanie, że „woda jest mokra”. Prawda jest taka, iż nie zawierają faktycznie cholesterolu, co nie znaczy, że są zdrowe. Zresztą posłuchaj!

Oto jakie negatywne skutki wywołują:

• „Zawarte w margarynach kwasy tłuszczowe trans podwyższają stężenie cholesterolu LDL („złego”) w surowicy krwi…” (mimo tego, że go nie zawierają)” … „, a więc zwiększają ryzyko choroby niedokrwiennej serca.
• Natomiast obniżają stężenie cholesterolu HDL („dobrego”), co także ma wpływ na zwiększenie ryzyka choroby niedokrwiennej serca.
• Poza tym spożywanie tłuszczów typu trans powoduje zwiększenie stężenia trójglicerydów, co jest dodatkowym czynnikiem zwiększającym ryzyko choroby niedokrwiennej serca i kilku innych patologii. Są więc one bardzo niebezpiecznym pokarmem!”
• „Kwasy tłuszczowe trans często zwiększają odporność na insulinę, co oczywiście prowadzi do cukrzycy typu II, oraz uszkadzają wewnętrzną warstwę arterii, doprowadzając do chorób układu krążenia.
• Zakłócają funkcjonowanie błon komórkowych, utrudniając zaopatrywanie komórek w substancje odżywcze i wydalanie produktów przemiany materii. Proces ten doprowadza do niedożywienia i samozatruwania komórek.
• Zakłócają też zdolność organizmu do prawidłowego wykorzystywania wszystkich niezbędnych kwasów tłuszczowych (omega 3 i 6), istotnie osłabiają sprawność systemu odpornościowego (immunologicznego).
• Zwiększają też rozmiary komórek tłuszczowych, czyli powodują, że ludzie są grubsi oraz redukują poziom dobrego cholesterolu (HDL).
• Zwiększają poziom potencjalnie niebezpiecznych lipoprotein, zwiększają stany zapalne, jak również krzepliwość krwi. Ponieważ organizm nie potrafi ich rozłożyć, zalegają w żyłach niczym niezniszczalne złogi plastikowych butelek na wysypiskach śmieci.
• Powodując zmiany w chromosomach lub szpiku kostnym, mogą przyczyniać się do powstawania chorób nowotworowych”.
Niestety promowana od pewnego czasu technologia wytwarzania margaryn, oparta na tzw. tłuszczach estryfikowanych, choć faktycznie redukuje izomery trans, to także daje niefizjologiczne tłuszcze, obce dla ludzkiego kodu genetycznego, ze wszystkimi tego późniejszymi konsekwencjami.”

Śledząc historię niektórych chorób we współczesnej cywilizacji można wysnuć wiele ciekawych wniosków, spostrzeżeń, min.: Problemy z chorobami układu krążenia, w dużej mierze, rozwinęły się wraz z rozwojem przemysłu przerabiającego tłuszcze. Wytwory tego przemysłu zmieniły ludziom nawyki żywieniowe, a reklamy i zawarte w nich przekłamania utrwaliły fałszywe poglądy i przekonania wielu ludzi na temat tłuszczów i ich wpływu na zdrowie.

Zdrowsze tłuszcze (mimo tego iż są zdrowsze od tych wymienionych powyżej, są pokarmem częściowym)
• Oleje tłoczone na zimno (oliwa z oliwek extra virgin, olej lniany)
• Do smarowania pieczywa – masło śmietankowe (o zawartości tłuszczu co najmniej 82%, bez dodatków innych tłuszczów, np. tłuszczów roślinnych – miksy też są niezdrowe)
• Do smażenia – smalec
Najzdrowsze tłuszcze

• Tłuszcze zawarte w produktach naturalnych, nie poddanych żadnej obróbce, np. w ziarnach słonecznika, siemię lniane, itp.
• Mięso ryb żyjących w zimnych wodach
• W orzechach włoskich (w zasadzie w każdych orzechach), nasionach dyni, nasionach czarnej porzeczki, agrestu, pistacjach, migdałach.

Podsumowanie:

Jedz zdrowe tłuszcze i zapobiegaj chorobom! Jedz zdrowe tłuszcze i zyskuj na zdrowiu! Jedz zdrowe tłuszcze i chudnij!

Piotr Kiewra

W tekście wykorzystano cytaty z pozycji oznaczonych gwiazdką. W tych książkach znajdziesz też szczegóły dotyczące diety ze zdrowymi tłuszczami i wiele innych cennych porad.

Literatura:

1. *Abramek Krzysztof., Przez żołądek do sukcesu.
2. Gittleman A.L., Jedz tłuszcze i chudnij
3. *Łukowiak BJ., Kreatywne odchudzanie.
4. Treutwein N., Kłamstwa o tłuszczu.
5. Wills J., Dieta omega czyli schudnij jedząc zdrowe tłuszcze.